تعریف 

شرکت ها بر اساس ماهیت فعالیتشان تقسیم بندی می شوند . با توجه به شرکت های موجود در هر صنعت و بر اساس میانگین موزون قیمت سهام آن شرکت ها شاخص صنایع مختلف محاسبه می شود . قرارداد آتی سبد سهام بر اساس شاخص صنایع می باشد و نوسانات قیمت این قرارداد هم جهت نوسانات قیمت سهام موجود در هر سبد می باشد.

قرارداد آتی قراردادی دو طرفه است که طرفین قرارداد ( خریدار و فروشنده ) هر دو متعهد به انجام قرارداد می باشند . فروشنده متعهد می شود که در سررسید تعیین شده سبد پایه را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین می شود به خریدار بفروشد و خریدار متعهد به خرید آن سبد سهام مطابق مشخصات قرارداد می باشد.جهت جلوگیری امتناع از انجام تعهدات مربوطه توسط طرفین ، وجهی تحت عنوان وجه تضمین مطابق ضوابط دستورالعمل معاملات آتی سبد سهام سازمان نزد کارگزار قراردهند و متناسب با تغییرات قیمت قرارداد آتی این وجه تعدیل خواهد شد .

اشخاصی که پیش بینی می کنند که روند قیمت ها نزولی بوده سعی در خرید موقعیت فروش قرارداد آتی به قیمتی بیشتر از پیش بینی خود را دارند تا از نوسان قیمت موجود کسب سود نمایند . در مقابل در صورتی که اشخاص پیش بینی کنند که روند قیمت در آینده افزایشی خواهد بود سعی در خرید قرارداد آتی با قیمت کمتر از پیش بینی خود را خواهند داشت.

 

 

مشخصات قرارداد 

دارایی پایه  : سبد سهام ( شاخص صنعت) که مبنای قرار داد آتی می باشد .

اندازه قرارداد : اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین خواهد شد و فقط مضرب صحیحی از آن را می توان معامله نمود . ( به صورت مثال اندازه هر قرارداد آتی سبد سهام نماد جبانک 1000 عدد می باشد .یعنی به ازای معامله یک قرارداد آتی جبانک معادل 1000 عدد سبد سهام پایه خریداری خواهد شد .)

ماه قرارداد : ماهی که تسویه قرارداد در آن خواهد بود .

نحوه تعیین قیمت مبنای دارایی پایه : عدد شاخص مربوطه

واحد پولی قیمت : واحد پولی کشور و عموما ریال است.

روش تخصیص

نوع تسویه در سررسید : تسویه فیزیکی و یا نقدی 

ساعات و روزهای معاملاتی : توسط سازمان بورس تعیین می شود 

 

مزایا

 می توان با سرمایه اندک سود به نسبت بیشتری کسب کرد: در بازار آتی به‌منظور اتخاذ موقعیت خرید یا فروش، به جای 100 درصد ارزش معامله، فقط درصدي از آن (به‌عنوان مثال 20درصد)، وجه تضمین پرداخت می‌شود

 پوشش ریسک

 ریسک اعتباری اندك طرفين معامله به جهت نقش کارگزار و اتاق پایاپای

 تسویه روزانه سود و زیان  : سود و زیان قراردادهای آتی به‌ صورت روزانه به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌شود و کسب سود در این بازار بر خلاف بازار سهام، منوط به بستن موقعیت و خروج از بازار نیست

 کمک به کارایی بازار به جهت ممکن بودن کسب سود در بازار افزایشی و کاهشی 

 خروج از بازار و قرارداد قبل از سر رسید با استفاده از ایجاد موقعیت مقابل قرارداد 

امکان کشف قیمت بهتر سهام پایه:  اطلاعات مفیدی در مورد ریسک، ثبات یا عدم ثبات قیمت در آینده ارائه می‌دهد.  به بیانی دیگر ، قراردادهای آتی نشان دهنده انتظارات بازار درباره قیمت‌های آینده سهم پایه قرارداد هستند

 سهامداران عمده و سرمایه‌گذارانی که افق سرمایه‌گذاری بلندمدت دارند، می‌توانند از این بازار برای پوشش ریسک ناشی از نوسان قیمت سهام در اختیار خود، استفاده کنند

برای اتخاذ موقعیت فروش، نیاز به در اختیار داشتن سهام پایه نیست و سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس پیش‌بینی‌های خود، اقدام به فروش کنند

بازار آتی بر خلاف بازار سهام، تحت تاثیر خرید و فروش‌های سهامداران عمده قرار نمی‌گیرد

نقد شوندگی بیشتر به دلیل ماهیت قرارداد آتی نسبت به دارایی پایه 

هزینه اندک معاملات نسبت به سهام.

 

ریسک ها

مهم ترین ریسک این قرارداد عدم شناخت کامل سرمایه گذاران نسبت به این بازار می باشد ( بازار ابزار های مالی مشتقه )

درصورتی که روند حرکت بازار همانند روند مورد انتظار شخص سرمایه گذار نباشد زیان زیادی متوجه سرمایه گذار خواهد شد .بنابر این سرمایه گذار باید هوشیار بوده و زمانی که متوجه شد پیش بینی او از بازار اشتباه بوده است نسبت به تعدیل موقعیت های خود اقدام نماید.

مقدار زیان سرمایه گذار ممکن است بیشتر از سرمایه اولیه شخص باشد .

توقف نماد معاملاتی قرارداد آتی سبد سهام

نقدشوندگی بازار : بهترین راه خروج از موقعیت فعلی ، مقصود این است که نماد مربوطه از حجم عرضه و تقاضای بالای برخوردار باشد تا راحت تر بتوانیم موقعیت های خود را تعدیل کنیم.